Mật ong được cho là một loại thuốc có tác dụng chữa bệnh khá tốt, đồng thời mật ong cũng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Chính vì thế, nhiều người sử dụng chúng, cũng vì vậy mà giá thành của mật ong khá cao. Vì lợi nhuận, không ít người sử dụng những nguyên liệu không rõ nguồn gốc để làm mật ong giả.
Nguyên liệu để sản xuất loại mật ong này rất dễ mua, gồm hàn the, mật nha, phèn chua, đường mía, mật ong thật và một số loại hóa chất. Mỗi loại nguyên liệu đều có tác dụng riêng, thí dụ phèn chua có tác dụng chống vón đường, mật nha tạo hương thơm,… Khi đã chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu thì trộn vào nhau rồi đổ nước nấu lên. Tiền nguyên liệu chỉ mất vài chục nghìn đồng nhưng được tới 5-7 lít mật ong thơm ngon như thật. Nếu bán trót lọt thì thu được từ 1 đến 2 triệu đồng. Mật ong hoa rừng, hoa nhãn và thậm chí hoa thuốc phiện đều có thể sản xuất được. Sau đó, các loại mật ong "công nghệ" này được vận chuyển lên các tỉnh miền núi, khu du lịch,… để bán lại cho du khách. Ðể người mua tin tưởng khi đóng chai, người sản xuất cho thêm sáp ong, con ong chết và đổ một ít mật ong thật lên trên; đồng thời "thổi" giá như mật ong rừng xịn…
Tiến sĩ, bác sĩ Ðinh Thị Lam, Phó Giám đốc Bệnh viện đa khoa Ðống Ða (Hà Nội) cho biết, mật ong là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, được sử dụng để chữa bệnh, bồi bổ sức khỏe và chế biến một số món ăn cao cấp... Tuy nhiên, nếu thường xuyên dùng mật ong giả, kém chất lượng và chứa những chất như phèn chua, hàn the hoặc chất phụ gia bị cấm dùng trong thực phẩm thì người sử dụng sẽ bị suy nhược cơ thể, tăng cân, béo phì do không hấp thụ được dinh dưỡng từ đường tiêu hóa như bình thường. Nguy hiểm hơn, loại mật ong pha chế "công nghệ" này có thể gây ra các bệnh tim mạch, cao huyết áp, tiểu đường; gây ợ chua, ợ nóng, đắng miệng, viêm dạ dày, trào ngược dạ dày; ảnh hưởng đến não bộ, hệ thần kinh, gây mất ngủ… Do đó, người tiêu dùng chỉ nên mua và sử dụng các loại mật ong của các cơ sở có uy tín, có thương hiệu; tuyệt đối không sử dụng các loại mật ong không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng
Thông tin thêm về tác hại của mật ong giả, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, ĐH Bách khoa Hà Nội cho biết: “Việc bán mật ong giả rất đáng lên án, trường hợp nếu người làm mật ong giả bằng các chất phụ gia không được phép sử dụng trong thực phẩm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe. Nếu sử dụng mật ong giả có thể dẫn đến mất cân bằng tiêu hóa hoặc có nguy cơ mắc bệnh béo phì".
Do đó theo PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh có một số cách đơn giản để có thể phân biệt mật ong thật và mật ong giả, theo ông, để chọn được mật ong có chất lượng trước tiên người tiêu dùng phải biết cách quan sát sản phẩm, nên mua mật ong ở những nơi đáng tin cậy.
Ngoài ra, khi mua về chúng ta cũng nên kiểm ra xem đó có phải mật ong thật hay không, thông thường mật ong thật hay có mùi thơm rất đặc trưng. Mật ong thật thường rất sánh.
Một kinh nghiệm khác nữa là khi mua về, chúng ta có thể cho chiếc đũa vào mật ong sau đó cho chúng nhỏ thành giọt vào bát nước, nếu là mật ong thật thì sẽ không tan ra ngay, trường hợp là mật ong giả sẽ tan ra một cách dễ dàng.
Một cách khác nữa là chúng ta có thể cho mật ong vào một tờ giấy, sau đó để chúng ở những nơi kiến thường xuất hiện, nếu là mật ong thật kiến sẽ không vào ăn vì trong mật ong thật có chất kháng sinh kiến không dám ăn, nếu là mật ong giả kiến sẽ vào ăn ngay, ông Thịnh cho biết thêm.