Liên doanh Việt – Nga Vietsovpetro (VSP) được thành lập năm 1981, trên cơ sở Hiệp định Liên Chính phủ giữa Việt Nam và Liên Xô về hợp tác thăm dò địa chất và khai thác dầu khí ở thềm lục địa phía Nam Việt Nam. Hiện nay, Vietsovpetro đang hoạt động theo Hiệp định Liên Chính phủ Việt Nam và Liên bang Nga ký ngày 27/12/2010 về tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực thăm dò địa chất và khai thác dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam.
Được biết, Vietsovpetro là nhà thầu trúng gói thầu “Cung cấp dịch vụ thiết kế và hủy giếng DH-1P, DH-2P, DH-3P tại mỏ Đại Hùng, Lô 05-1A”. Hợp đồng số PVEPPOC-18-10597, ký ngày 10/01/2019 do Công ty TNHH MTV Điều hành Thăm dò Khai thác dầu khí trong nước (PVEP POC) làm chủ đầu tư.
Thời điểm trước khi POC và VSP ký hợp đồng với nhau, khi có thông tin về việc PVEP POC có nhu cầu thực hiện gói thầu huỷ giếng dầu 1P,2P và 3P mỏ Đại Hùng theo phương án tháo giàn. Từ tháng 9/2017, VSP đã liên hệ với nhiều nhà thầu phụ có khả năng thực hiện công việc để xem xét về việc tham dự gói thầu của PVEP POC, tuy nhiên đều không có kết quả.
Đến tháng 6/2018, VSP liên hệ với CAV Enengy Sdn. Bhd (Sau này được đổi tên thành Xtreme Subsea Solution Sdn. Bhd – XSS) mời cùng tham gia gói thầu của POC. Được biết, XSS từ ngày 4/12/2018 chưa có quan hệ kinh tế nào trước khi cùng tham gia thực hiện gói thầu huỷ giếng dầu 1P,2P và 3P mỏ Đại Hùng, lô 05-1a của PVEP POC.
Ngày 01/7/2018, XSS có email gửi VSP thông báo xác nhận tham gia cùng VSP chào thầu gói thầu của PVEP POC. Đây là nhà thầu duy nhất cho đến thời điểm này đồng ý hợp tác cùng VSP và có đầy đủ đội ngũ nhân sự phương tiện và phương án kỹ thuật phù hợp các yêu cầu trong hồ sơ mời thầu của chủ đầu tư.
Do đây là gói thầu có phạm vi công việc lớn (cung cấp dịch vụ thiết kế, tàu khoan để huỷ giếng mang tính chất đặc thù), thời gian cung cấp dịch vụ tương đối gấp (tháng 11/2018), giá trị vật tư mua chiếm hơn 20% tổng giá trị chào thầu dự kiến, có ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của giá dự thầu và VSP đã ký kết với XSS thoả thuận hợp tác dự thầu để cùng tham gia gói thầu này.
Trong quá trình nộp hồ sơ chào giá, XSS chỉ nộp Công văn của chủ tàu ngày 11/4/2018 về việc xác nhận XSS là chủ sở hữu tạm thời của tàu Norshore Atlantic đến 31/12/2018 mà không cung cấp cho VSP hợp đồng thuê tàu. Việc chỉ có xác nhận của chủ tàu liệu có đủ cơ sở để VSP xác nhận SXX có tạm sở hữu tàu hay không?
Ngày 17/12/2018, POC thông báo VSP trúng thầu. Hợp đồng giữa POC và VSP đã được ký ngày 10/01/2019. Trong Hợp đồng quy định, VSP cần nộp Bảo lãnh thực hiện Hợp đồng cho POC trong vòng 30 ngày. Trường hợp do lỗi của nhà thầu khiến Hợp đồng không thể thực hiện, POC có quyền gọi từ giá trị bảo lãnh số tiền bằng các chi phí thực tế đã phát sinh do lỗi của VSP. Sau khi ký Hợp đồng thì VSP đã nộp tiền bảo lãnh đúng thời hạn.
Ngày 20/2/2019, Vietsovpetro đã ký Hợp đồng số 0101/18/N-D5/VSP5-Xtreme với Công ty Xtreme Subsea Solution SDN.BHD (XSS) về việc “Cung cấp dịch vụ thiết kế và hủy giếng DH-1P, DH-2P, DH-3P tại mỏ Đại Hùng, Lô 05-1A”. Thời điểm ký kết trùng dịp Tết âm lịch nên mãi hơn một tháng sau VSP mới ký được hợp đồng chính thức với XSS. Sau khi ký Hợp đồng VSP đã có văn bản yêu cầu XSS nộp bảo lãnh nhưng XSS lại đề xuất một phương án bảo lãnh khác theo phương án mà VSP đã yêu cầu.
Ngày 28/3/2019, VSP có công văn đề nghị XSS huy động tàu hủy vào 01/5/2019. Để hủy giếng cần phải có tàu chuyên dụng đặc biệt. Ngày 30/3/2019, XSS gửi công văn chính thức trả lời không thể huy động tàu Norshore Atlantic theo đúng tiến độ hợp đồng.
Ngày 01/4/2019, VSP thông báo cho POC về việc không thể huy động tàu với các nguyên nhân: Giữa XSS và chủ tàu (Malaysia) ký hợp đồng thuê tàu từng năm. Thời điểm thông báo là năm 2018 nên Hợp đồng 2019 chưa được ký; Do POC thay đổi thời gian dự kiến bàn giao giếng là 15/10/2018 sang tháng 4/2019, nên năm 2019 không huy động được tàu.
Lý giải thêm về vấn đề này, VSP cho rằng, sau khi nhận được thông báo đổi thời gian thực hiện dự án sang tháng 4/2019, VSP đã yêu cầu và nhận được công văn từ chủ tàu, xác nhận đồng ý cho XSS thuê tàu Norshore Atlantic để thực hiện dự án trong 8 tháng. Chủ tàu cũng thông báo Hợp đồng thuê tàu mới đang được 2 bên đàm phán. VSP coi đây là sự việc nằm ngoài tầm kiểm soát của các bên khi chủ tàu cố ý gây khó khăn và không cho thuê tàu nữa.
Từ ngày 08/4/2019 đến 26/4/2019. XSS đã nhiều lần xin gia hạn thực hiện hợp đồng. Đến 08/5/2019 thì chính thức gửi thông báo cho VSP là không thể huy động được tàu Norshore Atlantic và đề xuất phương án thay thế.
Sau nhiều lần đưa ra phương án thay thế không khả thi, ngày 10/7/2019 POC gửi công văn cho VSP thông báo các phương án thay thế do VSP đề xuất không được chấp nhận so với yêu cầu của ITB và hợp đồng.
Ngày 18/7/2019, VSP gửi công văn số 3811 cho POC đề nghị đồng ý gia hạn bảo lãnh đến 23/10/2019 để các bên xác định các chi phí đã phát sinh. Theo VSP thì do Bảo lãnh thực hiện hợp đồng cũ hết hạn vào ngày 23/7/2019, phù hợp với quy định tại Điều 8.2 Hợp đồng ngày 19/7/2019, VSP thông báo và gửi Sửa đổi bảo lãnh cho POC. Theo đó, được gia hạn thêm 3 tháng.
Ngày 25/7/2019, Ngân hàng Vietcombank đã gửi công văn cho VSP thông báo đã chuyển toàn bộ giá trị bảo lãnh cho POC theo yêu cầu của POC. Số tiền bảo lãnh Vietcombank chuyển cho POC là: 1.125.625 USD (bằng 6% giá trị hợp đồng).
Gần đây nhất, trong văn bản số 233/TTDV ngày 17/1/2020 gửi XSS, VSP thông báo cho XSS rằng VSP đã bị PVEP POC tịch thu 1.551.791 USD tiền Bảo lãnh thực hiện hợp đồng do XSS không thực hiện hợp đồng số 0101/18/N-D5/VSP5-Xtreme và đề nghị XSS bồi thường cho VSP số tiền 1.551.791 USD là tổn thất tính đến hiện tại của VSP do XSS không thực hiện được hợp đồng. Đồng thời, VSP thông báo các chi phí phát sinh khác vẫn đang được tính toán và sẽ thông báo cho XSS sau.
Vậy trong vụ gói thầu hủy giếng dầu 1P, 2P và 3P mỏ Đại Hùng, Lô 05-1A, VSP đã không khảo sát, kiểm tra, đánh giá kỹ lưỡng khi lựa chọn nhà thầu, có dấu hiệu của hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Dẫn đến việc vi phạm hợp đồng đối với chủ đầu tư, làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư của ngành cũng như uy tín đối ngoại hợp tác giữa hai quốc gia Việt Nam và Liên Bang Nga trong lĩnh vực dầu khí.