Hàng loạt sai phạm
Thanh tra Chính phủ vừa có thông báo kết luận thanh tra 1029/TB-TTCP liên quan các dự án BT (xây dựng - chuyển giao) sử dụng quỹ đất thanh toán tại khu vực sân bay Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Đây là các dự án BT được dư luận tỉnh Khánh Hòa quan tâm trong thời gian qua.
Theo đó, Thanh tra Chính phủ cho biết, vừa thực hiện thanh tra 6 dự án BT có chủ trương sử dụng quỹ đất tại sân bay Nha Trang thanh toán cho nhà đầu tư.
Trong đó, đáng chú ý là 3 dự án BT giao thông do Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn (Tập đoàn Phúc Sơn) làm chủ đầu tư với tổng mức hơn 3.300 tỉ đồng, diện tích hoàn vốn tại Sân bay Nha Trang hơn 19ha, gồm: dự án BT nút giao thông Ngọc Hội; dự án BT đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội; Dự án các tuyến đường, các nút giao thông kết nối với khu sân bay Nha Trang.
Ngoài ra, còn có 3 dự án do 3 doanh nghiệp khác làm chủ đầu tư, gồm: dự án đường số 4 (do Công ty CP VCN làm chủ đầu tư); đường Nguyễn Thiện Thuật (do Công ty Hacom Holdsing làm chủ đầu tư); dự án Hệ thống thu gom, xử lý nước thải khu vực Bắc Bán đảo Cam Ranh (do liên danh Công ty INCOTEC và Công ty Ngọc Minh làm chủ đầu tư)… có tổng vốn hơn 1.050 tỷ.
Sân bay Nha Trang cũ, dùng để hoàn vốn cho các dự án BT về giao thông tại Khánh Hòa. (Ảnh: IT)
Thanh tra Chính phủ cho biết, việc sử dụng quỹ đất ở Sân bay Nha Trang cũ để thanh toán phù hợp với chủ trương đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý và phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị đã được phê duyệt. Tuy nhiên, việc tổ chức thực hiện còn xảy ra nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm.
Theo đó, đối với 3 dự án BT của Tập đoàn Phúc Sơn đã xảy ra những vi phạm như: thực hiện không đầy đủ các cam kết theo nội dung Tờ trình được Thủ tướng Chính phủ đồng ý về nguyên tắc cho phép áp dụng hình thức lựa chọn Nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt.
Cụ thể, UBND tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận đất từ Bộ Quốc phòng đồng thời bàn giao cho Tập đoàn Phúc Sơn (tháng 12/2015) khi chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất là không đúng quy định. Công nhận chủ đầu tư không thông qua đầu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án… Quá trình thực hiện, không hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng vào khoảng cuối năm 2017.
Theo Thanh tra Chính phủ, mặc dù đã gia hạn đến tháng 6/2021 nhưng thực tế đến thời điểm thanh tra mới thi công khoảng 27% khối lượng xây lắp (tổng giá trị đầu tư chỉ tương đương 558 tỉ đồng xây lắp và 394 tỉ đồng chi phí đền bù giải phóng mặt bằng).
Không thực hiện đúng tiêu chỉ công trình cấp bách để được áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư. Sai sót trong áp dụng định mức, đơn giá, biện pháp thi công, đến bù giải phóng mặt bằng và đưa một số hạng mục vào dự án đầu tư chưa đúng quy định làm tăng tổng mức đầu tư 3 dự án BT lên gần 500 tỷ đồng…
Tập đoàn Phúc Sơn được hoàn vốn cho 3 dự án BT bằng các khu "đất vàng" tại sân bay Nha Trang cũ.(Ảnh: IT)
Thanh tra Chính phủ cũng kết luận, trách nhiệm để xảy ra những vi phạm vừa nêu của 3 dự án BT thuộc về UBND tỉnh Khánh Hòa; Giám đốc các Sở: KH&ĐT, Xây dựng, TN&MT, Tài chính, Ban Quản lý dự án các công trình Giao thông và Thủy lợi Khánh Hòa, Ban quản lý dự án phát triển tỉnh, Tập đoàn Phúc Sơn.
Tương tự, tại 3 dự án BT của các nhà đầu tư còn lại, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ các sai phạm như: Ký hợp đồng khi chưa có quỹ đất thanh toán (quỹ đất thanh toán dự kiến chưa được Bộ Quốc phòng bàn giao); chưa xác định được giá trị quỹ đất thanh toán theo nguyên tắc ngang giá. Vì thế, đến nay, 3 dự án BT đã triển khai thực hiện cơ bản hoàn thành (2 dự án đã đưa vào sử dụng, 1 dự án hoàn thành 80%) nhưng chưa có quỹ đất thanh toán.
Xử nghiêm các sai phạm
Từ những kết luận trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch, các Phó Chủ tịch tỉnh Khánh Hòa (giai đoạn 2014-2019) đề xuất hình thức xử lý nghiêm minh; xử lý các sở ban ngành có liên quan đến các sai phạm; chấn chỉnh công tác quản lý đất đai, quản lý đầu tư xây dựng nhất là các dự án BT.
Đồng thời, UBND tỉnh Khánh Hòa khẩn trương chỉ đạo chấn chỉnh, xử lý khắc phục những tồn tại, vi phạm.
Cụ thể, đối với 3 hợp đồng BT do Tập đoàn Phúc Sơn làm chủ đầu tư cần ban hành Quyết định bổ sung giao đất, cho thuê đất để có đầy đủ cơ sở pháp lý cho việc thanh, quyết toán các dự án BT. Rà soát lại đơn giá và các hạng mục đầu tư để điều chính hợp đồng BT. Giảm tổng mức đầu tư các dự án theo đúng cam kết của chủ đầu tư.
Thanh tra Chính phủ công bố Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật liên quan đến các dự án BT sử dụng quỹ đất thanh toán tại sân bay Nha Trang, Khánh Hòa.
Đồng thời phê duyệt giá đất cụ thể làm cơ sở xác định tiền sử dụng đất để thanh toán hợp đồng BT; vừa bảo đảm khắc phục tồn tại, vướng mắc, vừa bảo đảm quyền lợi chính đáng, hợp pháp của nhà đầu tư; thu tiền sử dụng đất phải đúng quy định pháp luật, hiệu quả phải đạt cao nhất, không để thất thoát tài sản của Nhà nước. Tỉnh Khánh Hòa phải khẩn trương giải phóng mặt bằng để triển khai thực hiện các dự án BT.
Đối với 3 dự án khác, giao các Sở, ngành đề xuất vị trí, diện tích dùng để thanh toán cho các dự án BT trình Thủ tướng Chính phủ. Đối với các dự án đã được kiểm toán thực hiện nghiêm túc kiến nghị của Kiểm toán; đối với 2 dự án chưa quyết toán cần phải kiểm tra và rà soát lại các đơn giả, định mức, biện pháp thi công, chi phí đến bù giải phóng mặt bằng trước khi phê duyệt quyết toán, bảo đảm không để tiêu cực, tham nhũng, thất thoát tài sản Nhà nước.
Thanh tra Chính phủ cũng lưu ý, trong quá trình thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về kết luận thanh tra, nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển hồ sơ cho cơ quan công an xử lý.