Trước hết là dự án trên tổng diện tích đất 1.954 m2, tọa lạc tại địa chỉ 187A, 187H, 193, 203 Trần Hưng Đạo (quận 1, TP HCM). Khu đất có nguồn gốc là đất của nhà nước.
 Tòa nhà văn phòng Vạn Thịnh Phát trên đường Trần Hưng Đạo. Ảnh: VTP |
Khu đất này trước đây là khách sạn Vạn Xuân được Kiến trúc sư trưởng TP HCM cấp phép xây dựng cho Liên hiệp Dịch vụ Sản xuất Thương mại, thuộc Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (Satra).
Ngày 30/7/1994, UBND TP HCM có quyết định số 2424 chuyển giao tài sản cố định gồm khu nhà số 187A, 187H, 193, 203 Trần Hưng Đạo cho Công ty Dịch vụ và Thương mại Thành phố.
Ngày 24/12/1999, UBND TP HCM chỉ đạo, chấp thuận cho giải thể việc hợp tác kinh doanh giữa Công ty Dịch vụ và Thương mại Thành phố (Công ty DVTMSG) và Công ty Vạn Thịnh Phát, cho phép Công ty DVTMSG chuyển nhượng phần góp vốn trong khách sạn Vạn Xuân trị giá 587.332 USD, tương đương 8,2 tỷ đồng cho Công ty Vạn Thịnh Phát.
Đến 2000, UBND TP HCM chỉ đạo chuyển nhượng phần hùn vốn tại Khách sạn Vạn Xuân cho Vạn Thịnh Phát. Các khoản lỗ từ Khách sạn Vạn Xuân do Vạn Thịnh Phát giải quyết. Đến 2004, Vạn Thịnh Phát hoàn tất việc chuyển khoản chuyển nhượng phần hùn vốn trên, nộp tiền thuê đất từ năm 1996 đến 2003.
Đến 2006, UBND TP HCM có quyết định chấp thuận cho Công ty Vạn Thịnh Phát được thuê đất sản xuất kinh doanh tại địa chỉ trên, với diện tích là 1.985 m2. Mục đích cho thuê để làm khách sạn và văn phòng, thời hạn cho thuê đến hết năm 2020.
Qua kiểm tra, cơ quan thanh tra xác định, UBND TP HCM không tính doanh thu bãi đỗ xe theo quy định, làm giảm giá trị tiền sử dụng đất phải nộp 1,191 tỷ đồng.
TP HCM áp dụng suất đầu tư không đúng đối với công trình hạ tầng kỹ thuật có quy mô nhỏ hơn 20 ha, làm tăng chi phí đầu tư hạ tầng khiến quyền sử dụng bị giảm 179,3 triệu đồng.
Đến thời điểm thanh tra, dự án đã đầu tư xây dựng hoàn thành và đưa vào sử dụng làm trụ sở của công ty, văn phòng cho thuê.
Thanh tra Chính phủ nhận thấy, vị trí nhà đất trên là tài sản công, việc giải quyết phải được hiện theo phương án sắp xếp, xử lý nhà đất thuộc sở hữu nhà nước đã được duyệt. Do đó, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Tài chính kiểm tra, có biện pháp để xử lý theo pháp luật. Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện dấu hiệu hình sự gây thất thoát tài sản nhà nước thi chuyển hồ sơ, tài liệu đến cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật, không để thất thoát tài sản của nhà nước.
 Vị trí khu tứ giác Nguyễn Huệ - Ngô Đức Kế - Hồ Tùng Mậu - Huỳnh Thúc Kháng. Ảnh: Google map |
Đối với dự án khu tứ giác Nguyễn Huệ - Ngô Đức Kế - Hồ Tùng Mậu - Huỳnh Thúc Kháng, phường Bến Nghé, quận 1, cơ quan thanh tra cho biết nguồn gốc đất do Nhà nước quản lý là hơn 2.815 m2, tư nhân sở hữu gần 8.343 m2. Đến thời điểm thanh tra, theo Sở Kế hoạch Đầu tư, đến nay nhà đầu tư đã thoả thuận, đền bù cho các hộ dân với diện tích 7.931 m2. Trong đó, 2.019 m2 nhà đất đầu tư đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên Công ty Vạn Thịnh Phát, 5.912 m2 đất nhà đầu tư đã ký biên bản thoả thuận với các hộ dân.
Ngày 7/10/2016, UBND TPHCM có văn bản chấp thuận tiếp tục thực hiện chủ trương chỉ định nhà đầu tư và giao Sở Kế hoạch Đầu tư tổ chức thực hiện các thủ tục theo đúng quy định.
UBND TP HCM và các Sở, ngành đã triển khai các bước về chỉ định nhà đầu tư thực hiện dự án này. Theo đó, liên danh Công ty Vạn Thịnh phát và Công ty Larkball Holdings Limited có cam kết hỗ trợ ngân sách TP HCM 20 triệu USD nếu được lựa chọn là nhà đầu tư.
Kết quả thanh tra cho thấy, dự án đã và đang triển khai thủ tục lựa chọn nhà đầu tư từ năm 2008. Trong đó, TP HCM đã thực hiện nhiều thủ tục đầu tư như phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỷ lệ 1/2.000 khu trung tâm hiện hữu TP HCM (930 ha); Lập, phê duyệt và công bố danh mục dự án; Lập phương án sơ bộ về bồi thường, giải phóng mặt bằng tại khu đất thực hiện dự án; Phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư, phê duyệt hồ sơ yêu cầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án, phê duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất của quận 1.
Đồng thời, dự án cũng đã được Thủ tướng đồng ý về chủ trương cho phép UBND TP HCM thực hiện chỉ định nhà đầu tư thực hiện dự án từ năm 2011.
Tuy nhiên đến nay, UBND TP HCM chưa lựa chọn và chỉ định được nhà đầu tư để thực hiện. Theo báo cáo của UBND TP HCM, duy nhất liên danh Vạn Thịnh Phát đăng ký thực hiện dự án. Do liên danh này chưa được lựa chọn là nhà đầu tư nên việc thỏa thuận đền bù cho các hộ dân trong phạm vi dự án gặp khó khăn, đến nay đã đền bù 7.931/8.342 m2 đất thuộc sở hữu tư nhân.
Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND TP HCM căn cứ vào quy hoạch đã được phê duyệt để duyệt dự án đầu tư phù hợp, thực hiện thủ tục lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật. Đối với diện tích 2.815 m2 đất thuộc sở hữu nhà nước, UBND TP HCM phải thực hiện theo quy định về quản lý, sử dụng tài sản công và pháp luật khác có liên quan.